Dokter op zee (9)

Dokter op zee (9)
Ziek op zee
7 oktober

Militairen zijn toch allemaal gezonde mensen. Heb je dan wel wat te doen als dokter aan boord? “ Deze opmerking heeft iedere Marine-arts wel eens gehoord. Kortom: “Dokter op zee, wat houdt dat nou in?”

Alle militairen zijn medisch gekeurd en zijn zonder meer gemiddeld gezonder dan de gehele Nederlandse bevolking. Maar daarmee zijn ze niet onaantastbaar voor virussen, bacteriën of ander klein of groot leed. Iedere militair heeft daarom recht op dezelfde gezondheidszorg als iedere burger, ook tijdens uitzendingen op land (zoals de missie in Afghanistan) of aan boord van schepen. Aan boord van de Zuiderkruis varen we nu met 2 verpleegkundigen en ikzelf.

Zeeziekte
“En komt er dan ook veel zeeziekte voor?”
Nou, nee. Dat komt eigenlijk maar weinig voor. Enkele bemanningsleden voelen zich met name de eerste dagen na vertrek wat vervelend, maar over het algemeen is iedereen aan boord snel ‘ingeslingerd’. Wat we het meeste zien, zijn de gewone huis-, tuin- en keukenproblemen, die iedere huisarts ziet: hoofdpijn, griepje, kneuzing, wondjes en soms wat ernstiger gevallen of een goed gesprek.

ambulance
Onze belangrijkste taak is evenwel niet het behandelen van ‘kleine kwalen’, maar juist het bieden van medische zorg bij calamiteiten aan boord of op de wal. Aan boord kunnen ook ernstiger gewonden vallen door bijvoorbeeld brand, militair optreden of een ongeval. En midden op zee bel je niet zomaar een ambulance die een kwartier later voor de deur staat. Tijdens de overtocht, midden op de Atlantische oceaan is het dichtstbijzijnde ziekenhuis echt een paar dagen varen. Vliegtuigen kunnen midden op de plas niet landen en helikopters halen hooguit een paar honderd mijlen uit de kust. En dus zijn we dan op onszelf aangewezen.

In de ziekenboeg zijn we daarom uitgerust als huisartspraktijk met eigen apotheek en daarnaast met zo ongeveer alles wat je in een ambulance ook vindt, behalve het zwaailicht. En zo kunnen we de matroos met zwemmerseczeem behandelen en de sergeant met buikpijn. En de onfortuinlijke ernstig gewonde zullen we stabiliseren tot we dicht genoeg onder de kust zijn om de patiënt met de helikopter af te vliegen naar een ziekenhuis. Om juist grote problemen op zee voor te blijven dienen militairen over een forse dosis gezondheid te beschikken.

SAR
De helikopter aan boord kan, net als in Nederland, ook ingezet worden voor een SAR-actie (search and rescue). Dan vliegen we naar een schip in nood of gaan we op zoek naar een drenkeling. Samen met de helikopterredder word ik vervolgens met behulp van een lier afgezet aan boord. Er gaat medische uitrusting en een brancard mee naar beneden. Nadat de patiënt is gestabiliseerd gaat deze (zonodig) in de brancard mee aan boord van de heli richting de wal of terug naar de Zuiderkruis.
Met enige regelmaat oefenen we dit ook en ga ik een paar keer op en neer tussen helikopter en schip. Voor mij als dokter geen alledaagse kost en een van de leuke onderdelen van mijn werk bij de Marine.

‘Mijn praktijk’ ligt regelmatig in een andere haven. En welke huisarts in Nederland hangt er nou onder een helikopter?!