Dokter op zee (11)

Dokter op zee (11)
Opstoken met technische dienst
2 november 2010

We varen weer over de Caraïbische Zee. Op de brug zit de roerganger terwijl de wachtsofficier-
in-opleiding het schip vaart en de wachtsofficier het schip heeft. We varen op 1 hoofdmotor, 12 knopen bij 58 GGS = Gemiddelde Gewenste Scheepssnelheid. Het teruggaan naar zee begon met het wegvaren of ontmeren.

Op de Zuiderkruis vergt het opstookproces bloed, (vooral) zweet en tranen. Ruim een uur voor vertrek begint de technische dienst (TD) met opstoken. Opstoken: beide hoofdmotoren ontluchten en proefstarten en het controleren op lekkages.
Vlak voor het wegvaren worden de motoren weer gestart en vervolgens “in directe bediening aangeboden aan de brug".

Systemen
Ook andere systemen en motoren worden bij het naar zee gaan weer bijgezet. In de haven draaien er 2 dieselgeneratoren voor stroom, 1 stoomgenerator voor onder andere het kombuis en een koudwatermaker voor de airconditioning. Op zee komen de verdampers (watermakers) weer bij te staan, de stuurmachines en de verstelbare schroefinstallatie.

Controle
Om de zoveel tijd loopt een TD-er een controleronde langs het machinepark. Oliedrukken, oliepeilen en temperaturen worden gecheckt. Voor veel zaken zijn in de technische centrale (TC) lampjes en alarmen, maar het ouderwetse handwerk blijft belangrijk om problemen vroegtijdig op te sporen. Veel machines en motoren zijn net als het schip 35 jaar oud.

40 graden
Als arts liep ik een rondje mee met een techneut. De machinekamer (MK) is eigenlijk meer een machinehal in het achterschip. De 2 hoofdmotoren beslaan 2 dekken in hoogte. Ze zijn wel 10 meter lang, best indrukwekkend. Beiden zijn gekoppeld aan een tandwielkast en drijven zo de schroefas aan. Deze is zo’n halve meter in diameter en het valt op dat hij eigenlijk vrij rustig draait. De snelheid van het schip wordt voornamelijk geregeld door de hoek van de schroefbladen (de spoed) te veranderen. De dieselgeneratoren zijn manshoog, net als de verdampers en stoomgeneratoren. De temperatuur waarin wordt gewerkt is momenteel ruim 40 graden.

Kouwe boel
De TC is de controleruimte met veel meters, alarmlampjes en zoemers. Deze wordt continu bemand door een zestal TD-ers. Ook zij lopen zeewacht, 4 uur op en 8 uur af, net als op de brug. Bij calamiteiten kunnen ze meteen ingrijpen. Er lopen ook TD-ers kouwe boel; zij werken overdag en doen voornamelijk onderhoud en reparaties. Niet alleen in de machinekamer trouwens. Ook voor een lekkende wastafel of verstopt toilet komen ze langs. Waar nodig worden onderdelen zelf gemaakt in de goed uitgeruste werkplaats met zelfs een metaaldraaibank.

35 jaar
Een schip van 35 jaar oud vergt nauwkeurig onderhoud en met regelmaat een reparatie. Maar dan kunnen ze het vaak ook goed repareren en niet alleen maar het hele onderdeel vervangen, zoals tegenwoordig vaak het geval is. Takenboekers komen hierdoor goed aan hun trekken bij het opdoen van de broodnodige kennis en ervaring. Daardoor worden ook zij veelzijdige techneuten. Je zou ze de ‘technische huisarts’ van het schip kunnen noemen. (Zijn zíj niet eigenlijk de ware ‘scheepsarts’ ?!)