Speciaal voor het SUBS-magazine gaat Jaime Karremann (28) op onderzoek uit bij de Koninklijke Marine. Elk kwartaal duikt hij in een ander onderwerp. Deze keer, vanwege het ‘Michiel de Ruyter-jaar’: hoe je met minder middelen (en meer tactisch inzicht!) tóch kunt winnen…
Nederland gered! Een jaar nadat de Engelsen verklaarden dat ons kleine rijke landje vernietigd moest worden is de verdediging van de Nederlanden al behoorlijk verzwakt. Vanuit het zuiden worden we belaagd door de Fransen, die op het punt staan om eerst Naarden en daarna Utrecht te bezetten. Vanuit het oosten worden we bestookt door Duitse vorsten. Ondertussen smeden de Engelsen plannen om – samen met de Fransen – vanaf zee een amfibische landing uit te voeren op de provincie Holland, om ook vanaf die kant een invasie te plegen. Als er niet snel een overwinning wordt geboekt, zal de Republiek der Verenigde Nederlanden ten onder gaan.
Eind mei verzamelen zich maar liefst 86 Franse en Engelse oorlogsschepen in de haven van Portsmouth, Engeland. Met aan boord zo’n achtduizend man maken ze zich klaar om de Nederlanden de laatste slag toe te dienen. Ons land is zich bewust van de dreiging en heeft haar vloot voor de kust van Zeeuws-Vlaanderen voor anker liggen. Maar we staan er minder gunstig voor dan de tegenstander: onze vloot bestaat uit 64 oorlogsschepen, is zwakker bewapend en heeft minder mensen aan boord.
Zelfmoordactie?
Dan, om negen uur in de ochtend, vallen de Franse en Engelse schepen de Nederlandse vloot aan. De Engelse admiraal rekent erop dat de Nederlanders in paniek zullen vluchten, maar nee: ze hijsen de ankers en wachten een aanval af. Dit lijkt misschien een zelfmoordactie, maar aan het hoofd van de Nederlandse vloot staat een marineman die heel goed weet wat ‘ie doet: luitenant-admiraal De Ruyter. Het is 1673. Michiel de Ruyter is op dat moment 66 jaar, en 21 jaar in dienst bij de marine. Hij heeft een schat aan ervaring en is in ons land een gigantische zeeheld. Eerder heeft hij al Engelse vloten verslagen, talloze zeerovers tot zinken gebracht, en de Nederlandse handelsschepen in verschillende Europese wateren verdedigd. Bovendien heeft hij de langste zeeslag ooit – vier dagen lang! – gewonnen en samen met Nederlandse mariniers een succesvolle, deels amfibische aanval op Engeland uitgevoerd.Meesterlijke zet
De aanval van de Engels-Franse vloot begint slecht voor de Engelse admiraal Rupert. Het is in deze tijd gebruikelijk bij een zeeslag dat de marineschepen in één lijn achter elkaar langs de vijand varen, terwijl ze met de kanonnen aan de zijkant zoveel mogelijk op de tegenstander schieten. Door een misverstand raakt de Engels-Franse vloot uit deze linie en kan de strijd pas om één uur ’s middags beginnen. Dan vallen de Franse schepen de Nederlandse achterhoede onder leiding van admiraal Banckert aan. De Ruyter, die met zijn schip de Zeven Provinciën de leiding heeft over het midden, ziet dit gevaar en opent plotseling de aanval op het Franse midden. Met deze meesterlijke zet voorkomt hij dat Banckert afgesneden raakt.
Na een uur vechten lukt het Michiel de Ruyter om de Fransen uit elkaar te slaan. Een aantal Franse kapiteins zijn zo onder de indruk van het Nederlandse vlaggenschip dat ze wegvluchten. Banckert en De Ruyter gaan door. Een heel eind verderop is admiraal Tromp inmiddels in het nauw gedreven door de Engelsen. De Ruyter schiet onmiddellijk te hulp.
Door de linie heen
Snel proberen de Engelsen samen met de Franse schepen een nieuwe linie te vormen, maar dit lukt maar half. Met een aantal ingewikkelde acties weet De Ruyter door de linie van de Engelsen heen te breken. Het scheelt nu niet veel meer of de Engels-Franse vloot wordt door de veel kleinere Nederlandse vloot vernietigd. Maar voordat het zover is, valt het donker in.
Bewondering voor tactisch inzicht
Hoewel er geen grote schepen zijn gezonken, blijken de Engelsen tijdens de slag de meeste schade te hebben opgelopen. Een aantal schepen kan niet meer meedoen aan de verdere operatie en moet terug naar de haven. Pas een week later gaan de vloten opnieuw de strijd aan. Door een blunder beginnen de Engelsen weer slecht en er volgt een heftige strijd die de hele dag duurt. Weer blijkt de Nederlandse vloot sterker: aan het einde van de dag varen de Engelse en Franse schepen zwaar beschadigd terug naar Engeland. Tot tweemaal toe is het de Nederlanders gelukt hun kust te beschermen en een invasie te voorkomen. Michiel de Ruyter wordt gezien als de grote held van deze dubbele slag bij Schooneveld – en niet alleen in eigen land, want achteraf geven zelfs de Engelsen en de Fransen toe veel respect en bewondering te hebben voor het tactische inzicht van onze luitenant-admiraal. Dankzij hem is de Republiek der Verenigde Nederlanden voorlopig gered!April 2007
Geen opmerkingen:
Een reactie posten